associaties, kleine brainstorm

wolkers

enkele belangrijke woorden

- zieke meeuw / vervelende parkiet
- rood / blauw
- anti burgerlijk
- beeldhouwer
- kreet van eenzaamheid
- al liftend leren ze elkaar kennen
- Olga houd van dieren / bang van kinderen
- tumor / haar valt uit / vergeetachtig en opvliegerig
- pruik houd ze op zelfs in haar kist / Turks fruit staat voor de verrotting van hun liefde en is het enige waar haar tanden niet van zouden uitvallen
- Amsterdam
- verdriet : kort en klein slaan van zijn atelier
- vragen naar waarom ? en hoe ?
- ik verteller dus : nadruk op de gevoelens !
- mist haar kat
- zwanger
- beeldende en directe taalgebruik
- Wolkers voelt zich meer beeldhouwer dan schrijver / was ook dierenverzorger en schilder
- In 1958 trouwde Wolkers in Frankrijk met Annemarie Nauta. Het huwelijk zou niet lang duren. Deze periode vormde later de inspiratie voor de roman Turks fruit. Olga, de hoofdpersoon uit dit boek, was gebaseerd op Nauta. Met Olga's kanker en haar overlijden in Turks fruit symboliseerde Wolkers het rouwproces dat hij doorging na het verbreken van de relatie met haar.

Recept turks fruit

Turks fruit (Turks snoepje)

• Streekgerechten
• 4 porties
• 1 uur en 20 minuten
• Turkije

Ingrediënten

• 1 dessertlepel citroerasp
  
• 1 deciliter sinaasappelsap
• 250 gram suiker
• 8 baadjes gelatine
• 2 eetlepel poedersuiker
• 1,5 deciliter water

Bereidingswijze

In steelpan doen: 1,5 deciliter water, citroenrasp, sinaasappelsap en suiker.

Intussen in een kom met ruim koud water gelatine ongeveer 5 min. weken. Goed uitknijpen en al roerende in de hete suikerstroop oplossen.

In rechthoekige vorm schenken. (b.v. diepvriesdoos) en 24 uur laten stijven.
In blokjes van 2,5 cm. snijden.
Boven diepbord poedersuiker zeven. Blokjes turks fruit door de poedersuiker rollen.
In goed afgesloten blik kunt u ze zeker een maand bewaren.

Snoep: Turks fruit

Turks Fruit is een heerlijk zoete snoep wat gemaakt is van maïsmeel, wijnsteen en zoete stroop, daarin worden verschillende gedroogde, honing en noten aan toegevoegd. Het heeft een zachte gelei-achtige consistentie en wordt geserveerd in blokjes die bepoederd zijn met poedersuiker. Het kan los worden gekocht of verpakt. Ondanks dat Turks Fruit verkrijgbaar is in verschillende smaken, blijft de traditionele smaak rozenwater het meest populair. Turks Fruit wordt vaak geserveerd, na een maaltijd, bij de bittere Turkse koffie. Ook wordt het over de hele dag gegeten als lekkernij.

De geschiedenis van Turks Fruit

Turks Fruit bestaat al sinds de 15e eeuw en er doen verschillende verhalen de ronde over de oorspronkelijkheid ervan. Een van de verhalen is dat er een sultan was, in Turkije, die een zeer grote harem had. De vrouwen van de harem waren altijd aan het kibbelen en de sultan had er genoeg van. Hij had het plan gevat dat zijn banketbakker, aan het hof, een zoete lekkernij moest maken dat zo heerlijk was dat de vrouwen van zijn harem geen trek meer hadden in hun geruzie en zouden stoppen en er vrede in het paleis zou zijn. Wonderwel werkte het plan van de sultan, de vrouwen van de harem stopte zich vol met de heerlijke, zoete lekkernij en er was geen gekibbel meer.

Een ander verhaal is die van een banketbakker genaamd Bekir Effendi. Bekir woonde in een klein stadje in de bergen en verhuisde naar Istanbul waar hij een chocolade winkel opende. Bekir was een actief, nieuwsgierig persoon op het gebied van snoepgoed. Door experimenteren is gekomen op Turks Fruit. Het verhaal gaat dat zijn nieuwe zoete snoepgoed gebaseerd was op een oude Anatolische suikergoed wat gemaakt was van honing of siroop, waarin druiven gemend werden met bloem en water. Door mond-op-mond reclame rondom Istanbul steeg de verkoop, het werd zelfs verkocht in kanten zakdoeken wat voor die tijd erg nieuw was. Uiteindelijk kwam de sultan er ook achter en hij vond het zo lekker dat hij Bekir de Medaille van Eer gaf en al snel genoot het hele Koninklijke hof van de heerlijke lekkernij genaamd Turks Fruit. Bekir Effendi’s winkel bestaat vandaag de dag nog steeds in Istanbul en verkoopt nog steeds Turks Fruit. Dit is de oudste Turkse onderneming in haar oorspronkelijke locatie. Het bedrijf heeft zich ondertussen verspreid tot een wereldwijde onderneming met bedrijven in de VS, Japan, Frankrijk, Egypte, Groot-Brittannië en Zuid-Afrika.

In Turkije wordt het Lokum genoemd men is van mening dat het is afgeleid van het Arabische ‘rahat-al-hulkum’ wat betekent ‘tevredenheid van de keel ’.

De term Turks Fruit

De naam Turks Fruit was oorspronkelijk bedacht door een Britse reiziger die in de negentiende eeuw als eerste westerling de smaak van de lekkernij proefde, hij stuurde een schip met de lading naar huis omdat hij het zo lekker vond. Hierna werd Turks Fruit als snel populair in Europa en Amerika. Het was favoriet bij Pablo Picasso, Napoleaon en Winston Churchill. Er werd ook geexperimenteerd met nieuwe toevoegingen. Zo had men in Groot– Brittannië een plaat van rozenwater Turks Fruit bedekt met chocola en gaf het de naam Turkisch Delight Fry’s. Het kwam voor het eerst op de markt in 1914 en was vervaardig door JS Fry en Sons, tegenwoordig wordt het gemaakt door Cadbury’s.

Turks Fruit in literatuur. De meest beroemde verwijzing, althans voor Nederlander, is naar het gelijknamige boek van Jan Wolkers. In het boek vind de vrouwelijk hoofdpersoon het erg lekker. Wanneer ze erg ziek is koopt haar oude minnaar het af en toe voor haar. Een ander beroemd boek is van C.S. Lewis, The Lion, the witch and the wardrobe. In de roman wordt een broer, door de Witte Heks verleid met Turks Fruit, om zijn broer en zussen te verraden.

In de meeste winkels kan tegenwoordig Turks Fruit gekocht worden, mocht je het toch niet vinden dan kan het online gekocht worden. Mocht je vrienden of familie hebben die naar Turkije gaan, vraag ze dan om wat voor je mee te nemen.

Woorden geassocieerd met Turks Fruit en sfeerbeelden

rood haar - seks zonder grenzen - eerlijkheid - kinderangst en angst voor moederschap - vluchten - ontkenning - acceptatie - snotjes - borstkanker - hersentumor - afstand - verandering - eenzaamheid - weinig hebben veel ervaren - simpel maar gelukkig - emotionele bom - de dood - pruik - luik in hoofd - muziek - huisdieren - seks met anderen - overspel - vergelijkingen met vroeger - obsessie - kunst - beeldhouwen - vrouwelijk schoon - bleek - ros - dikke poep - lichtroze tepels - halsoverkop verliefd zijn - van niks vies zijn - haat en liefde - ergernis - razernij - manie - jaloezie - seksverslaving - schoonouders - schuld steken op haar eigen dochter - weggenomen borst die steeds terugkomt - Olga die de beelden van baby's in de rivier gooit - faalangst - verlatingsangst - bindingsangst - sproeten - focus op Olga doorheen het boek - ik-verteller is naamloos - verlies van alles wat je leven bepaald heeft - aftakeling - atelier - oude sfeer - jaren '70 Nederland - appartement - matras op de grond en kaarsen in flessen - simpele witte lakens - enkel elkaar - schimmel op de muren - simpel maar lekker koken, joie de vivre.
Blauw komt vaak terug als de kleur bij slechte dingen, zoals ziekte. Rood komt vaak terug als een positieve kleur, zoals Olga's haar, of als ze een mooi rood kleedje aanheeft etc.
Anti-Amerikaans, en vergelijkingen van mens en dier.

Link met Perfume, waar bleke vrouwelijke en vooral roodharige meisjes ook centraal staan (en extreme romantiek ook).

Enkele sfeerbeelden gebaseerd op angst:

Enkele beelden van ateliers (waar een groot deel van het boek zich afspeelt)

Rumoer rond Turks fruit

'Een geweldig boek vol rottigheid’ Rumoer rond Turks fruit Nog altijd is Turks fruit een van de klassiekers van de leeslijst. Veel seks, een film én het is te vinden in de ouderlijke boekenkast. Maar hoe waren de reacties destijds? En welke plek heeft het in de herinnering van hedendaagse schrijvers? Sasja Koetsier ‘En nu is er Turks fruit, dat men een der meest humoristische Nederlandse boeken der laatste jaren zou noemen als het ook niet zo triest en tragisch was’, schreef Cees Buddingh' in het Algemeen Dagblad op 6 december 1969, een paar weken na de verschijning van Wolkers' bestseller. Nog altijd is het een van de klassiekers van de leeslijst, al zullen voor de populariteit onder scholieren niet de humor en de tragiek doorslaggevend zijn. Er is veel seks, er is een film - en het staat bovendien gewoon bij je ouders thuis in de kast. En zo niet, dan heeft uitgeverij Wolters-Noordhoff in 2000 nog een goedkope school-editie gepubliceerd in de Grote Lijsters-serie. Een ‘beloning’ waarschijnlijk voor het feit dat het boek in 1998 nog altijd nummer acht stond in de top-100 van boeken die scholieren voor hun Nederlandse leeslijst kiezen. Ook al waren op het moment van de première in februari 1973 van Wolkers' roman al dertig herdrukken verschenen en een slordige 300.000 exemplaren verkocht, de verfilming door Paul Verhoeven heeft nog eens flink bijgedragen tot de uitstraling van Turks fruit. Het was Verhoevens tweede speelfilm en het zou een van de best bezochte Nederlandse films uit de geschiedenis worden: er werden 3,5 miljoen kaartjes voor verkocht. De Oscar-nominatie die in 1974 volgde, betekende Verhoevens visitekaartje voor Hollywood. De negentienjarige Monique van de Ven vestigde in één klap haar naam met de rol van Olga, de muze van beeldhouwer Erik (in het boek gewoon de ‘ik’) en keerde nooit meer terug naar de toneelschool. Het wordt nog altijd gezien als een gezichtsbepalende film, zoals ook bleek toen Turks fruit in 1999 door het film-publiek werd verkozen tot ‘Beste Nederlandse film van de eeuw’. Maar de huidige status van klassieker ontneemt bijna het zicht op de controverse die er indertijd over boek én film bestond. Nog in het najaar van 1982, bijna tien jaar na de film-première en dertien jaar na de publicatie van het boek, ontstond er ophef toen de film op de televisie werd uitgezonden. Een inwoner van het Brabantse Berkel-Enschot reageerde in De Telegraaf als volgt: ‘Hoe is het mogelijk dat er mensen, groepen, instanties of wat dan ook zijn die iemand als Jan Wolkers een prijs willen toekennen voor de produkten die aan zijn geest zijn ontsproten. Toen wij zondag jl. als monster van dit soort produkten de totaal milieuverpestende film Turks Fruit onze huiskamers ingeslingerd kregen, schoten mij bijvoeglijke naamwoorden tekort.’ Een Limburgse die Turks fruit karakteriseerde als ‘een laagbijdegrondse film, die niets met literatuur te maken heeft’, kreeg voor elkaar dat diverse middelbare scholen in de provincie de vertoning van de film in de literatuurles staakten. Het was een bescheiden herhaling van wat de film losmaakte toen hij net uitkwam. De film was het symbool van de vrijgevochten geest van dat moment, het hoogtepunt van de seksuele revolutie. De reacties liepen nogal uiteen. Hoewel in veel kranten de film positief werd ontvangen (NRC Handelsblad begroette de film als ‘de eerste volwassen Nederlandse speelfilm’), klonken er ook protesten. Lezers van De Tijd, toen nog een katholiek dagblad, waren verontwaardigd dat recensent Peter van Bueren de film lovend besprak. De discussie domineerde wekenlang de lezerspagina's, de hoofdredacteur moest eraan te pas komen om persoonlijk zijn filmrecensent te verdedigen. Volgens de overlevering kostte dit akkefietje het blad duizenden abonnees; in dat geval kan wel worden gesteld dat
[p. 33]
het de laatste nagel was aan de doodskist van De Tijd, dat een jaar later als dagblad ophield te bestaan. Ook de vrouwenbeweging had bezwaar. Het Vrouwen Bevrijdingsfront verspreidde op de stoep van het Amsterdamse Tuschinski-theater een circulaire waarin de film werd omschreven als ‘de zoveelste film die de bestaande idee over de vrouw bevestigt: een willoos, passief, machteloos, duimzuigend ding, dat overal voor gebruikt kan worden’. Typerend voor de generatie ‘van na Turks fruit’, is de blik van de Vlaamse (scenario)schrijfster Annelies Verbeke, geboren in 1976. ‘Ik kende de reacties van de generatie van mijn ouders, die samen te vatten waren als “Amai, amai, dat mag alleen in Holland”. Toen ik de film uiteindelijk zag, voelde ik me vooral erg aangegrepen door het verhaal. Dat de meeste mensen vooral de seks hebben onthouden, komt waarschijnlijk omdat het toen nog ongebruikelijk was die zo expliciet neer te schrijven of in beeld te brengen. Ook de manier waarop het hoofdpersonage zich verzet tegen de oude bourgeoisie en gevestigde waarden, is nu misschien wat minder relevant. Mij is vooral het trieste gevoel bijgebleven dat al die lijflijkheid en rebellie pijnlijk duidelijk van de kaart worden geveegd door een hersentumor. Dat een mooie jonge vrouw daar haar verstand en waardigheid bij verliest. Dat de dood uiteindelijk het sterkst is, hoe halsstarrig je je ook tracht over te geven aan liefde en lichamelijk genot.’ Wolkers zelf noemde de film ’voor vijfenzeventig procent een meesterwerk’. Vijfentwintig procent trok hij af vanwege de opzichtige reclame voor de merken Batavus, Philips en Durex, en voor het feit dat Rutger Hauer in de ogen van de schrijver te hard op de blote kont van Jan Wolkers stelt de hoofdrolspelers van de verfilming van Turks fruit voor, 7 juni 1972 Monique van de Ven had gemept: ‘Ik zou haar wel op haar billen slaan, maar altijd zo dat ze hun vorm houden en mooi rood worden. Daarna zou ik er zeker mijn mond naartoe hebben gebracht, om het weer goed te maken.’ ‘Rutger stak er een rode roos in!’
‘Verboden’ boek Onnodig te zeggen dat als de film al voor protest zorgde, het boek daar drie jaar eerder niet voor onderdeed. Hoe de verhoudingen lagen, herinnert kinderboekenschrijver Guus Kuijer zich nog heel precies: ‘Je hoefde niet vóór Turks fruit te zijn, maar wie tegen was deugde niet. Dat ruimde op. Je kon heel christelijk Nederland vrolijk bij het grof vuil zetten.’ Zelf had hij tegen het boek maar één bezwaar: ‘Maar Olga, ach Olga! Waarom moest ze nou toch dood? Als ik ooit schrijver mocht worden, zou ik de meisjes in leven houden.’ Christelijk Nederland wilde liever de volledige oplage van Turks fruit bij het grof vuil zetten. Deed Wam de Moor (De Tijd) het boek nog af als ‘een mislukte roman’ (overigens wel ‘met een prachtig slothoofdstuk’), regelrechte weerzin overviel C. Rijnsdorp (De Rotterdammer) tijdens het lezen, ‘omdat ik me innerlijk verzet en blijf verzetten tegen de cultus, zo niet de dictatuur van de grofheid, die de laatste tien, twaalf jaar de literaire situatie in Nederland heeft verpest.’ Hij ergerde zich vooral aan Wolkers' ‘agressieve anti-burgerlijkheid’. Van de talloze pogingen die moeten zijn gedaan om het (christelijk) lezerspubliek voor het kwaad te behoeden, werden er slechts enkele bij toeval opgetekend. Zo meldt het Brabants Dagblad van 19 maart 1971: Pastoor-deken J. Joosten uit Echt acht het boek Turks fruit van Jan Wol-
[p. 34]
kers ongeschikt voor ongetrouwde lezers en heeft het uit de parochiebibliotheek verwijderd. Hij zal het boek onder zijn beheer houden, zodat het niet meer uitgeleend kan worden.’ Een voorbeeld van een iets minder totalitaire vorm van censuur gaf onze hoofdredacteur, die zich herinnerde hoe in de openbare bibliotheek van Leek een stukje rode tape op de rug van het boek werd aangebracht. Dit gebeurde in samenwerking met de plaatselijke dominees, die door middel van deze code duidelijk maakten van welke boeken de lectuur werd afgeraden. Het zal ongetwijfeld de publiciteit rond de film zijn geweest, die de Belgische douane in het voorjaar van 1973 op het idee bracht de zedelijkheid van het Vlaamse volk in bescherming te nemen. Aan de grenspost Wuustwezel werd een honderdtal exemplaren van Turks fruit in beslag genomen vanwege ‘pornografie’. Pas na ingrijpen van de Antwerpse procureur des konings werd de partij weer vrijgegeven.
Gedweept, genoten Gelukkig was dit restrictieve beleid geen regel. Schrijfster Geertrui Daem legde in haar jonge jaren een heel Wolkers-archief aan, met dank aan de bibliotheek van Aalst: ‘Als zestienjarige was ik een literatuurverslinder. Gelukkig had Aalst in de zestiger jaren een prima bibliotheek met ruimdenkend hoofdbibliothecaris en ik had een oudere broer die me over Wolkers vertelde, wat in Vlaanderen niet zo vanzelfsprekend was. Mijn leeftijdsgenootjes hadden nog nooit over Wolkers gehoord. Ik lekker wél, als een van de eersten. Samen met Vinkenoog en Campert hoorde Wolkers bij een lichting Hollandse schrijvers die zich - net als ik! - tegen kleinburgerlijkheid en tegen hypocrisie keerden. Ik vond Wolkers de meest lijfelijke, de meest sensuele van de drie.’ Daem: ‘Wat me aangreep in een boek pende ik in die jaren als een middeleeuwse monnik probleemloos over en ik borg het op in een mapje - de fotokopie bestond nog niet en geld voor boeken had ik niet. Al die uittreksels vormen een niet onaardig dossier, een tijdsdocument. Destijds bracht ik Jan Wolkers onder bij “Nederlands proza algemeen”. Ik schreef fragmenten over uit Serpentina's petticoat en Terug naar Oegstgeest en las gedurende de jaren '68 en '69 ook nog De hond met de blauwe tong, Een roos van vlees en het toneelstuk Wegens sterfgeval gesloten. Dat staat allemaal op een “onvolledige lijst van gelezen boeken”. Turks fruit heb ik (volgens die lijst en bij mijn weten) nooit gelezen. Ik heb wél de film gezien toen hij uitkwam. Een mooie, ontroerende film die me niet naar het boek deed grijpen en die niet Wolkers maar Monique van de Ven wereldberoemd in Vlaanderen maakte.’ ‘Ik geloof dat ik na '69 nooit meer iets van Wolkers heb gelezen of overgeschreven. Mocht ik niet het beste van zijn werk hebben gelezen, dan las ik het toch op het beste moment! Ik verslond Wolkers op een heel cruciale leeftijd, ik heb met zijn werk gedweept, ervan genoten, ermee opgeschept alsof ik het zelf had geschreven - wat 'n klein beetje ook zo was! - en toen ben ik andere schrijvers gaan lezen.’ Behalve afkeuring op morele gronden vond Wolkers bij de recensenten ook lof, veel lof: ‘Het is een geweldig boek. Dionysisch. Vol rottigheid, zinloosheid, humor en tederheid’, schreef Rob Vermeulen (De Stem) en Paul de Wispelaere (Het Vaderland) concludeerde: ‘Turks fruit is het boek van een ras-echt schrijver.’ Door de bank genomen is Turks fruit dan ook Wolkers best ontvangen roman. Zelfs Trouw-recensent J. van Doorne, die nooit echt warmliep voor het werk van Wolkers, ging door de knieën. Ondanks aanmerkingen op de nauwgezette beschrijving van ‘viezigheden’ en het gebruik van ‘schuttingtaal’ luidde zijn eindoordeel: ‘Een grote roman, omdat hij uitstekend geschreven is en gedragen wordt door zowel een grote liefde tot het lijdende schepsel als door volkomen-eerlijke grimmige boosheid.’ Anderen, zoals Kees Fens (de Volkskrant) en Hans Warren (Provinciale Zeeuwsche Courant), bleven sceptisch. Maar een groot aantal recensenten vond in Wolkers' gevoel voor humor en tragiek, hierboven al door Buddingh' genoemd, een uitweg uit de ‘rijstebrijberg van smerigheden’ (in de omschrijving van Warren) die Wolkers de lezer voorschotelt. Het was een handvat dat Wolkers overigens zelf aanreikte in een interview met de Arnhemse Courant op 7 december 1969, waarin hij verzuchtte: ‘Ik geloof dat de humor in mijn werk niet begrepen wordt. (...) De mensen ervaren de bevrijding van de humor in mijn werk helemaal niet. Ze zijn nog te zeer geschokt. Scheepmaker kon geen enkel boek van mij lezen. Hij moest altijd voor het raam staan kotsen.’
Schuttingtaal Verreweg de meeste kritiek kreeg Wolkers op zijn taalgebruik, ook al deed Peter van Eeten in de Nieuwe Rotterdamsche Courant een poging zijn collega-critici in dit opzicht de mond te snoeren: ‘Ongetwijfeld zullen er ook nu weer critici zijn die vinden dat het boek “zeer ontsierd wordt door modieuze schunnigheden”. Zij leren het nooit, lezen bedoel ik, want ze zullen nooit begrijpen dat om bepaalde
[p. 35]
gevoelens over te dragen alleen die woorden en gedachten functioneel zijn die hen met zoveel walging vervullen. In feite verraadt hun reactie niet anders dan hun eigen erotische armoede en onvrijheid.’ Maar hoe ‘schunnig’ is het eigenlijk? Robert Anker, behalve schrijver ook leraar, tekende na herlezing van de eerste bladzijden van Turks fruit het volgende op: ‘Hallo zeg, dat is wel even other cookie dan het begin van mijn eigen roman Hajar en Daan waarover enig rumoer klonk omdat de eerste zin al het n-woord bevat. De Groene Amsterdammer wijdde, overigens niet uit preutsheid, een hele recensie aan die eerste zin, eigenlijk aan de vraag of er niet een verschuiving heeft plaatsgevonden van “met iemand neuken” naar “iemand neuken”. Nou, ik kan De Groene verzekeren dat er in Turks fruit uitsluitend geneukt wordt zonder met, niet alleen vreemde meiden om Olga te vergeten zoals De Groene denkt - uit agressie dus - maar ook Olga zelf, sterker nog de ik “steekt” haar geregeld “vast”.’ Anker: ‘Dat mijn eigen moslimleerlingen, wel degelijk uit preutsheid, zich een beetje gegeneerd voelden bij de eerste bladzijde van mijn roman kan ik me voorstellen, en nu ik Turks fruit weer heb ingezien begrijp ik ook dat sommigen van hen weigeren de film te bekijken om hem te vergelijken met het boek. Maar het verbaasde me wel dat vorig jaar, tijdens de uitreiking van de Inktaap (waarvoor jongeren uit officieel genomineerde boeken een keuze Monique van de Ven en Rutger Hauer tijdens de opnamen van Turks fruit maken), tientallen scholieren bekenden grote moeite te hebben gehad met mijn roman Een soort Engeland, aangezien de tweede bladzijde al een masturbatie-scène bevat. Zeker, een aantal van hen was afkomstig van Maria-Oog Colleges uit Jezus-Eyk en omstreken, maar het lijkt erop dat in sexualibus veel hedendaagse jongeren het jaar 1969, toen Turks fruit verscheen, nog niet hebben bereikt. Wolkers, sla toe! Opnieuw! Maar herzie wel even die scènes waarin Olga vanzelfsprekend, soms drie keer achter elkaar, klaarkomt terwijl ze geneukt wordt, want ook in 1969 al was uit een groot Amerikaans onderzoek gebleken dat het vaginaal orgasme een zeldzaamheid is, ik bedoel: het zou de kids maar op verkeerde gedachten brengen.’ Laat dat boek dan nog maar een tijdje op de leeslijsten prijken, en dat kan ook zonder de film. Op dit moment wordt gewerkt aan het script voor de musical Turks fruit, die in het seizoen 2005-2006 de theaters in gaat, alleen als Wolkers het script goedkeurt natuurlijk. Het wilde zal er wel afgaan: op een podium is het toch al minder goed klaarkomen dan in een boek. Wat de muzikale vorm betreft, lijkt de taal van Wolkers een dwingend voorschrift te bevatten - want hoe zet je dit anders op muziek: ‘Bossen schaamhaar, ruw als zeegras, zacht als bont. Droge kutten met wratten van binnen. Naar aan je vingers maar lekker voor je lul.’ Juist. Dat wordt dus rappen. Alleen een Turks fruit zonder Rutger en Monique... moeilijk.

Enkele recensies

http://recensies.infonu.nl/kunst-en-cultuur/129935-recensie-turks-fruit.html
http://www.derecensent.nl/pivot/entry.php?id=24

scenes uit de film

https://www.youtube.com/watch?v=G_3RXzoEfWk

Thema’s:

 liefde, passie, kanker, pijn, verdriet, eenzaamheid, bedrog, overspel, huwelijk, dood, seksualiteit

Typerende eigenschappen:

-      -  suikerziekte vader

-      - vervelende schoonmoeder

-       - droomvrouw met rode haren

-       - verwijzingen naar dieren (vervelende parkieten, zieke meeuw)

-      -  persoonlijkheidswissel van Olga (ziekte)

-       - verhaal van moeder Olga dat Olga borst eraf heeft gebeten als baby

-       - verwijzing naar Turks fruit, bang dat ze tanden zal verliezen

-     -   Turks Fruit veroorzaakt verrotting aan de tanden (verrotting van relatie)

-       - Olga heeft twee favoriete nummers/boek/… ‘stijfkopje’ en ‘onder moeders vleugels:  Olga is eigenzinnig en leeft onder moeders vleugels

Recensies:

-       tragikomisch; autobiografisch; erotisch; ellendig; beeldende kunstenaar; wilde, brutale, levendige en gevoelige roman; goedkope herdruk; royaal lettertype

http://nl.pinterest.com/sdeschoenmacker/aterlier-opdracht-2/

uitgebreide samenvatting turks fruit

Turks Fruit - Jan Wolkers

Turks fruit, het hartverscheurende verhaal van een gepassioneerde liefde, verscheen oorspronkelijk in 1969 en bracht een schok teweeg in de Nederlandse letteren. Niet eerder werden Liefde, Sex en Dood tot zo'n pulserend en vitaal geheel gesmeed.
De tragi-komische episoden in deze autobiografisch getinte roman, vol van erotiek, dood en ellende, komen voort uit de relatie van de verteller, een beeldend kunstenaar, met de vrouw die hem verliet. Deze wilde, brutale, leven- dige en dan weer verlegen, gevoelig geschreven roman is één van Jan Wolkers beste.


- Uitgebreide samenvatting van het boek, heel erg handig voor mensen die dit nog niet gelezen hebben.

Samenvatting 

Het verhaal begint bij het moment waarop de ik-persoon terugdenkt aan zijn tijd met Olga. Olga is de liefde van zijn leven. De ik-persoon ontmoette Olga voor de eerste keer toen hij stond te liften en zij voor hem stopte. Tijdens deze lift was er meteen een spanning tussen de ik-persoon en Olga, wat resulteerde in een vrijpartij in de auto. De autorit eindigt uiteindelijk in een ongeluk. Na het ongeluk reist de ik-persoon verschillende keren naar Alkmaar in de hoop om haar tegen te komen. Ook probeert hij haar telefonisch te bereiken, maar de moeder van Olga laat haar niet aan de telefoon komen. Pas na 2 maanden zien ze elkaar weer, waarna ze zich overgeven aan de liefde. Ze gaan samenwonen en trouwen. De ik-persoon beschrijft zijn tijd met Olga uitgebreid. Hij vertelt over de seks die ze hebben, over de keren dat Olga model voor hem stond en over de relatie tussen hem, Olga en de ouders van Olga. Hij beschrijft de vader van Olga als een grappige, vriendelijke, dikke man. Hij moet een dieet volgen, maar zijn vrouw geeft hem te vet eten. Uiteindelijk resulteert dit in zijn dood. De ik-persoon benadrukt in het verhaal dat de moeder van Olga een slecht mens is en dat zij hen al de tijd dat ze samen waren uit elkaar probeerde te drijven. Ook maakt ze Olga bang met verhalen. Zo wil Olga geen kinderen, omdat haar moeder haar verteld heeft dat ze haar borst kwijt is omdat Olga die er als kind had afgebeten terwijl het in werkelijkheid door haar borstkanker kwam.

Olga’s moeder blijft gedurende het huwelijk van Olga en de ik-persoon contact met Olga zoeken om Olga op een indirecte manier duidelijk te maken dat de ik-persoon niet de juiste man voor haar is. De ik-persoon merkt dan ook dat Olga steeds meer ontevreden wordt en wanneer ze door haar moeder gekoppeld wordt aan een zakenrelatie verlaat ze de ik-persoon.

De ik-persoon komt in een diep dal terecht. Hij lag de hele dag in bed naar naaktfoto’s van Olga te kijken en verlangde terug naar de tijd waarin ze gelukkig waren. Toen hij eindelijk uit bed kwam, nam hij zoveel mogelijk meisjes en vrouwen mee naar huis. Hij had vervolgens seks met ze en zag ze vervolgens nooit meer terug. Op een gegeven moment besluit hij twee studentes in huis te nemen. Hij vertelt hierbij dat hij ze nooit met een vinger heeft aangeraakt, maar dat hij ze op een gegeven moment het huis uit gooide omdat ze parkieten hadden die hem op zijn zenuwen werkten.

Nadat de ik-persoon en Olga uit elkaar waren gegaan, is de ik-persoon Olga nog een keer gaan opzoeken bij haar moeder in Alkmaar. Hij wil met haar praten, maar ze voeren slechts zinloze discussies. De moeder van Olga kwam tussenbeide en zei tegen de ik-persoon dat het tijd was om naar huis te gaan. Hier was het echter te laat voor. De ik-persoon bleef dan ook in Alkmaar slapen. ’s Ochtends sluipt hij naar de kamer van Olga en heeft seks met haar. Vervolgens wordt hij het huis uitgegooid.

Na een tijd van rouw gaat de ik-persoon eindelijk weer werken. Dan komt hij Olga tegen in een warenhuis. Hij vindt dat ze er slecht uitziet, de warme blik is uit haar ogen. Ze vertelt dat ze getrouwd is. Als hij thuiskomt zoekt de ik-persoon troost bij de zieke meeuw die hij in huis heeft genomen. Op een gegeven moment is deze meeuw weer beter en vliegt weg. Vanaf dat moment is de ik-persoon weer eenzaam en stort hij zich op zijn werk.
Er ging een jaar voorbij voordat hij weer iets hoorde van Olga. De ik-persoon kreeg te horen dat Olga weer zou trouwen en dat ze van plan was met haar man naar Amerika te vertrekken. Daarom schreef de ik-persoon haar een briefje, waarna Olga bij hem op bezoek komt. Olga vertelt over haar tweede huwelijk en over de plannen die ze heeft. Ook kijken ze samen naar oude foto’s. Dan vertrekt ze met haar man naar het buitenland. Vanuit verschillen- de landen stuurt ze de ik-persoon brieven. Maanden later staat ze weer ineens voor zijn deur. Ze vertelt dat haar huwelijk voorbij is. Ook vertelt ze dat ze naar Amsterdam was gekomen omdat ze naar een vrouwenarts moest voor de buik- en koppijn die ze had.

Niet lang daarna belt de moeder van Olga de ik-persoon op. Ze vertelt dat Olga een hersentumor heeft en in het ziekenhuis ligt. Dan vraagt ze de ik-persoon of hij Olga van tijd tot tijd op zou willen zoeken. Ze vertelt ook dat Olga al een paar keer naar hem had gevraagd. Al snel komt de ik-persoon te weten dat het geval van Olga hopeloos is. De wortels van de tumor kunnen niet verwijderd worden, waardoor de toestand van Olga snel achteruit gaat. Ze wordt kaal, blind en vertelt steeds meer onsamenhangende verhalen. De ik-persoon blijft haar opzoeken tot het einde. Hij koopt Turks fruit voor haar omdat Olga het gevoel heeft dat haar tanden loszitten en daarom alleen nog maar Turks fruit durft te eten. Ook koopt hij een rode pruik voor haar, waar ze dolgelukkig mee is. Dan sterft Olga. De ik-persoon vraagt de dokter of ze gecremeerd kan worden met haar pruik, omdat ze dat zelf zo gewild zou hebben. 

Personages

Vader Olga

De vader van Olga wordt omschreven als een vriendelijke oude man die steeds dezelfde grappen maakt. Hij weet dat zijn vrouw geregeld vreemdgaat, maar praat hier niet over. De vader van Olga is te dik en moet een suikervrij dieet hebben. Hier houdt hij zich echter niet aan, wat uiteindelijk zijn dood wordt. De ik-persoon heeft een goede relatie met de vader van Olga.

Moeder Olga

De moeder van Olga heeft geen goede band met de ik-persoon. Ze is het er niet mee eens dat haar dochter met een kunstenaar trouwt en blijft zich tegen hun relatie verzetten. Ze probeert Olga dan ook te koppelen aan zakenrelaties, wat uiteindelijk ook lukt. De moeder van Olga zorgt voor de vader van Olga en gedraagt zich als een goede vrouw, terwijl ze eigenlijk constant vreemdgaat.

Olga

Olga is de vrouw en de grote liefde van de ik-persoon. Ze wordt omschreven als een droomvrouw met rode haren. De eerste jaren van haar huwelijk met de ik-persoon is ze dolgelukkig. Ze gedraagt zich vaak wat kinderlijk en kent veel angsten. Deze angsten worden verklaard door dingen die zijn gebeurd in haar jeugd. Haar moeder keurt haar relatie met de ik-persoon echter niet goed en probeert tussen hen in te komen. Op een gegeven moment verlaat Olga de ik-persoon. Olga trouwt nog twee keer, maar beide huwelijken lopen stuk. Tijdens het verhaal maakt Olga een sterke persoonlijkheidswisseling door van een opgewekte, gelukkige vrouw naar een bittere, ongelukkige vrouw. Samen met haar karakter verandert ze ook haar uiterlijk. Aan het einde van het verhaal blijkt ze een hersentumor te hebben waardoor ze sterft.

Ik-persoon

De ik-persoon in het boek is een beeldhouwer en kunstenaar, met weinig geld. Hij had een relatie met Olga en wanneer zij hem verlaat komt hij in een diep dal terecht. De ik-persoon is na het verbreken van de relatie met Olga een eenzaam persoon. Hij probeert zich door middel van seks met andere vrouwen beter te voelen, maar ook dat hielp niet. Hij heeft af en toe vreemde gedachten over seks en ook tijdens zijn relatie met Olga heeft hij een hoog libido. Het belangrijkste in dit verhaal is echter zijn liefde voor Olga. Ondanks het feit dat Olga hem verlaten heeft kiest hij ervoor om er voor Olga te zijn wanneer ze in het ziekenhuis ligt.

Thematiek

Dood van een geliefde

De belangrijkste thema’s in dit boek zijn liefde en dood. Ten eerste is liefde een belangrijk thema, omdat de ik-persoon een onvoorwaardelijke liefde voelt voor Olga. Ondanks het feit dat ze hem verlaten heeft en ondanks de ruzies die ze na de beëindiging van hun relatie hebben gehad, steunt de ik-persoon Olga wanneer ze in het ziekenhuis ligt. Hij blijft bij haar tot haar dood en probeert haar op alle mogelijke manieren te helpen.
Het boek Turks Fruit kan vergeleken worden met ‘Komt een vrouw bij de dokter’ van Kluun. Ook in dit boek wordt namelijk geschreven over onvoorwaardelijke liefde. Daarnaast is kanker ook in het boek van Kluun een belangrijk motief. In het boek van Kluun heeft Carmen namelijk borstkanker, waaraan ze uiteindelijk overlijdt. Op zijn manier doet Stijn er alles aan om haar te steunen in haar laatste maanden.

Motieven

Eenzaamheid

De eenzaamheid van de ik-persoon wanneer Olga hem verlaten heeft wordt uitgebreid beschreven in het boek en is dan ook een belangrijk thema. Daarnaast wordt in het boek ook de eenzaamheid van de vader van Olga beschreven. De man weet namelijk dat zijn vrouw vreemdgaat en dit leidt tot zijn eenzaamheid.

Liefde

De liefde tussen Olga en de ik-persoon is erg belangrijk in het boek. De ik-persoon blijft maar aan Olga denken en wil haar koste wat het kost terugwinnen. Wanneer Olga in het ziekenhuis komt te liggen met een hersentumor blijkt dat haar liefde voor de ik-persoon ook niet helemaal weg was. Ze had in het ziekenhuis namelijk al meerdere keren naar hem gevraagd voordat hij op bezoek kwam.

Seksualiteit

Seksualiteit speelt een heel belangrijke rol in het leven van de ik-persoon. Er wordt uitgebreid beschreven wanneer en hoe de ik-persoon en Olga seks hebben. Ook nadat de relatie verbroken is speelt seks een belangrijke rol in zijn leven. Hij ‘naaide de ene meid na de andere.’ (P. 13)

Dood

In dit boek wordt er vaak gesproken over de dood. De vader van Olga overlijdt, het bergeendje waar Olga zo van hield overlijdt en uiteindelijk overlijdt ook Olga zelf. Daarnaast kan ook gezegd worden dat er ‘een einde kwam’ aan de relatie tussen Olga en de ik-persoon.

Decor 

De vertelde tijd van dit verhaal loopt van het moment dat de ik-persoon Olga ontmoet tot het moment dat Olga sterft. De vertelde tijd is een aantal jaar. Hoeveel jaar het precies is, is moeilijk te zeggen. Het verhaal speelt zich af in de jaren ’60 of de jaren ’70. 

Het verhaal speelt zich vooral af in Amsterdam, in het atelier / de woonruimte van de ik-persoon en in het ziekenhuis waar Olga aan het einde van het verhaal ligt. Daarnaast speelt een deel van het verhaal zich af in Alkmaar bij de ouders van Olga en op verschillende vakantieadressen.